سلامت مادر باردار و حفظ بهداشت

منظور از کلمه Maternal health یا بهداشت مادر، سلامت زنان در دوران بارداری، زایمان و دوران پس از زایمان است. هر مرحله باید یک تجربه مثبت باشد و این اطمینان حاصل شود که زنان و نوزادان آنها در بهترین وضعیت سلامتی و تندرستی خود هستند.
رعایت کردن چنین اقداماتی نه تنها به سلامت مادر باردار و نوزاد کمک می‌کنند بلکه عمل زایمان را هم آسان‌تر ساخته و دوران بعد از زایمان با عوارض و مشکلات کمتری سپری خواهد شد.

نکات مهم حفظ سلامت مادر باردار

شستشوی سینه‌ها باید به شکل دایره‌ای انجام گیرد یعنی باید ابتدا از نوک سینه شروع شود و به شکل دایره دایره تمام پستان شسته شود. اگر نوک پستان فرو رفته است مادر باید از پنج ماهگی دوران بارداری اطراف نوک پستان را فشار دهد به طوری که نوک پستان به تدریج به طرف بیرون رانده شود و این عمل را باید مرتب ادامه دهد تا نوک پستان کاملا مشخص شود.

مواظبت از پوست، مو و دندان‌ها جهت حفظ سلامت مادر باردار و کودک
از دیگر نکات مهم سلامت مادر باردار مراقبت از پوست است. پوست بدن در حفظ سلامت مادر باردار در دوران بارداری بسیار حساس می‌شود بنابراین امکان آسیب دیدن پوست توسط آفتاب بیشترخواهد شد. اگر مادر باردار قصد بیرون رفتن از خانه را دارد باید پانزده دقیقه قبل از خارج شدن از منزل از کرم های محافظ پوست صورت استفاده کند و لب های خود را برای جلوگیری از ترک خوردن با کرم های مرطوب کننده چرب نماید.

مراقبت از موها: افزایش سوخت وساز (متابولیسم) بدن و افزایش جریان خون در دوران بارداری سبب میشود که موها بیشتر رشد کند و به نظر ضخیم و درخشنده تر از معمول گردد. بعضی از مادران متوجه میشوند که موهایشان چرب و ضخیم شده است. اگر موهای مادری ضخیم و چرب شده باید سعی کند موهای خود را کمتر شانه بزند این تغییر موها پس از زایمان به حال طبیعی برمیگردد.
رنگ کردن موها در بارداری: اگر رنگ مو دارای مواد زیان آور (فورمالدئید) یا ماده کولدتار که سرطان زاست باشد، مادر باردار نباید آن را مصرف کند و باید از مواد رنگ موی گیاهی استفاده نماید. بعضی از مواقع هورمون بارداری در بدن مادر باردار سبب می‌شود که مصرف رنگ مو موجب واکنشی متفاوت نسبت به قبل از بارداری شود.

مراقبت از دندان‌ و لثه‌ها: مراقبت از دندان‌ها برای حفظ سلامت مادر باردار از دیگر نکات مهم در این دوره است.
در دوران بارداری وجود هورمون‌های بارداری سبب می‌شود که لثه‌ها متورم گردد و برای عفونت آمادگی پیدا کند بنابراین مادر باردار باید روزانه دو نوبت با مسواک نرم دندان‌های خود را مسواک کند و از نخ دندان نیز استفاده کند.

اگر مادر دارای دندان های ترمیم شده با آمالگان می باشد چون آمالگان دارای جیوه است باید از دستکاری آنها خودداری کند زیرا امکان آزاد شدن جیوه وجود دارد که موجب آزار جنین می‌گردد.

عرق کردن: مادر باردار در دوران بارداری احساس گرمای بیشتری می‌کند و در نتیجه بیشتر عرق می‌کند بنابراین باید به صورت روزانه یا حتی دو نوبت در روز حمام کند و این حمام با آب بسیار گرم هم نباشد زیرا آب گرم موجب عرق بیشتر می‌شود.

حساس بودن نوک پستان‌ها : اگر مادر احساس می‌کند که نوک پستان‌های او حساس یا زخم شده است زمانی که در خانه است باید پستانهای خود را در معرض هوا قرار دهد و از کرم های مرطوب کننده استفاده کند.
ناخن ها : مادر باردار ممکن است حس کند که ناخن هایش ترد و شکننده است بنابراین باید ناخن های خود را کوتاه نگه دارد و هنگام انجام کارهای خانه مانند شستن ظروف از دستکش استفاده کند.